ετεροδικία

Όρος της δικονομίας, που περιλαμβάνει όλες εκείνες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα ελληνικά δικαστήρια, σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες της αστικής και ποινικής δικαιοδοσίας, ενώ θα έπρεπε να είναι αρμόδια να εκδικάσουν αξιόποινες κατά τον ελληνικό νόμο πράξεις ή ιδιωτικές διαφορές ορισμένων κατηγοριών προσώπων, οφείλουν ωστόσο να απέχουν από οποιαδήποτε ενέργεια που τείνει προς αυτή την κατεύθυνση. Συζητείται στην επιστήμη αν πρόκειται απλώς για δικονομικό κώλυμα ή για προσωπικό λόγο απαλλαγής. Παραμένει, πάντως, το γεγονός, ότι η ε. συνδέεται με ορισμένη ιδιότητα ή με την άσκηση ορισμένων καθηκόντων και υπάρχει μόνο αν η ιδιότητα αυτή εξακολουθεί ή αν συνεχίζεται η άσκηση αυτών των καθηκόντων. Η αξιόποινη πράξη δεν παύει, εξάλλου, να αποτελεί κολάσιμο αδίκημα – συνεπώς, ούτε αναιρεί το δικαίωμα άμυνας ούτε απαλλάσσει τους συμμέτοχους που δεν απολαμβάνουν ε. Είναι επίσης ενδεχόμενο να υπάρξει περίπτωση έκδοσης, όταν πρόκειται για αλλοδαπό που υπάγεται στους κανόνες της ε. Γενικά, ο ελληνικός Κ.Π.Δ. παραπέμπει στο διεθνές συμβατικό δίκαιο –καθώς και στα κοινώς παραδεδεγμένα διεθνή έθιμα– όσον αφορά τον καθορισμό των προσώπων που απολαμβάνουν ε. Απαριθμεί ωστόσο τις εξής περιπτώσεις: α) αρχηγοί ξένων κρατών εν ενεργεία, εφόσον διέρχονται το ελληνικό έδαφος ή διαμένουν στην Ελλάδα (επίσημα ή και ανεπίσημα αν αποκαλύψουν την ιδιότητά τους)· β) διπλωματικοί αντιπρόσωποι και το διπλωματικό προσωπικό των ξένων κρατών, αρκεί να είναι διαπιστευμένοι στην Ελλάδα. Απολαμβάνουν ε. και τα μέλη της οικογένειας των παραπάνω, αν συγκατοικούν· επίσης το υπηρετικό τους προσωπικό, όταν είναι της ίδιας υπηκοότητας με αυτούς. Διεθνείς συμβάσεις έχουν επεκτείνει το προνόμιο της ε. και σε άλλες κατηγορίες προσώπων, προξενικών υπαλλήλων κλπ., μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης και του OHE, κ.ά. Τέλος, η ε. επεκτείνεται και στα ξένα στρατεύματα που περνούν από το ελληνικό έδαφος ή σταθμεύουν σε αυτό με άδεια των ελληνικών αρχών. Για πολλούς ως ε. πρέπει να χαρακτηριστούν και οι περιπτώσεις στις οποίες προβλέπεται το «ακαταδίωκτο εγκλημάτων που έχουν διαπραχθεί στην αλλοδαπή» και αν ακόμα τα αποτελέσματά τους ενδιαφέρουν το ελληνικό ποινικό δίκαιο, όπως: εάν ο υπαίτιος δικάστηκε στην αλλοδαπή και αθωώθηκε ή καταδικάστηκε και εξέτισε την ποινή του ή παραγράφηκε η ποινή ή η πράξη κατά τον αλλοδαπό νόμο κλπ.

* * *

η

1. η διεξαγωγή δίκης σύμφωνα με άλλο δίκαιο και όχι με το επιχώριο

2. ασυλία τού διεθνούς δικαίου βάσει τής οποίας παρέχεται σε ορισμένα πρόσωπα το προνόμιο να δικάζονται όχι σύμφωνα με τους νόμους τής χώρας στην οποία διαμένουν αλλά βάσει τών νόμων τής δικής τους πατρίδας.

[ΕΤΥΜΟΛ. < ετερο-* + -δικία (< δικώ), πρβλ. ευθυ-δικία].